Goede voornemens?

Het begint al bij het woord:  goed voornemen. Je neemt je iets voor, maar of het gaat lukken…? Ik vind het veel te vrijblijvend en noem het liever een ‘nieuwe gewoonte’. Het gaat uiteindelijk om een gedragsverandering.

En waarom per 1 januari? Waarom niet gewoon het hele jaar door? Als ik iets echt wil, dan wil ik er toch ook direct mee beginnen? Als ik zelf merk dat ik mijn nieuwe gewoonte aan het uitstellen ben, dan wil ik het kennelijk nog niet echt en weet ik ook zeker dat ik het niet ga volhouden. Die halfslachtige poging is dus zonde van mijn wilskracht.

Onderzoek van de Amerikaanse professor en hoogleraar psychologie Roy Baumeister leert ons namelijk dat wilskracht maar in een beperkte hoeveelheid beschikbaar is. En dat wilskracht niet alleen gebruikt wordt voor het realiseren van goede voornemens, maar ook voor het maken van beslissingen. Dat is de reden dat voormalig president Obama alleen maar blauwe of grijze pakken droeg. Hij wilde zijn wilskracht niet ‘misbruiken’ voor het nemen van triviale beslissingen als de kleur van zijn kostuum. Baumeister ziet onze wilskracht als het sterkste menselijke vermogen. Wilskracht is zelfbeheersing. Hij benadert wilskracht als een mentale spier, die je zelf sterker kan maken door te trainen, maar die ook  oververmoeid kan raken door te zware belasting. Tot welke inzichten leidt dit?

1. Verander 1 ding tegelijk. Je kunt niet tegelijk gaan sporten, diëten, je timemanagement veranderen, eindelijk actief worden op social media en dat nieuwe werkproces gaan volgen in je baan. Dan is die wilskrachtsspier meteen zwaar overbelast! Je bereikt niks en je wordt hoogstwaarschijnlijk ook nog minder goed in het nemen van beslissingen want daarvoor gebruiken we diezelfde wilskrachtsspier. Dus pak gedragsveranderingen één voor één aan.
2. Verander in 60-90 dagen. Als je maar één ding tegelijk verandert, lukt dit in 2-3 maanden. Dat is de periode die er voor staat om met nieuw gedrag te experimenteren, een paar terugvallen te hebben, op basis daarvan je aanpak bij te stellen, door te gaan en het gewenste gedrag tot een nieuwe routine te maken. Hoopgevend, toch? Door de juiste focus aan te brengen, er iedere dag mee bezig te zijn, kun je jezelf dus zeer snel een nieuwe gewoonte eigen maken. Wat is twee maanden op een mensenleven?
3. Train je wilskracht geleidelijk. Het is net als op de sportschool, je begint ook niet meteen met de zwaarste gewichten. Dus oefen je wilskracht continu met iets relatief eenvoudigs zoals: ik ga deze hele week bij alles wat ik doe op mijn houding letten, ik wil met een rechte rug zitten en staan. Of ik doe vanaf nu altijd het licht achter me uit als ik een ruimte verlaat. Of ik zet vanaf nu altijd meteen mijn kopje in de vaatwasser. Of iets anders wat relatief eenvoudig is. Zo train je je wilskracht en maak je zelf klaar voor de grotere veranderingen, zoals het stoppen met roken, op een andere manier gaan werken of een avondstudie gaan volgen naast je werk.
4. Reduceer het aantal beslissingen dat je moet nemen. Nieuw gedrag aanleren en beslissingen nemen zijn twee activiteiten die van dezelfde wilskrachtsspier gebruik maken. Hoe minder beslissingen je moet nemen hoe meer energie je dus overhoudt voor het realiseren van je goede voornemen. Kortom, breng regelmaat en vaste routines in je leven op zoveel mogelijk punten. Punten die voor jou minder belangrijk zijn, net zoals Obama dat deed met de kleur van zijn kostuum. We ‘verspillen’ onze wilskracht aan het nadenken over vragen zoals eten we vanavond met 3 of 4 gezinsleden? Zal ik me vandaag scheren of niet? Moet ik mijn zoon vragen om vanavond de hond uit te laten of doe ik het zelf? Zal ik nu of straks de vuilnisbak buiten zetten? Ze kunnen allemaal vervangen worden door een vast  schema. Op 1 of 2 vaste momenten in de week met een lijst boodschappen doen i.p.v. iedere dag nadenken over het eten scheelt veel mentale energie. Iedere avond flossen doe je na enige tijd gedachteloos. Leg jezelf dus regels op en met die automatismen creëer je ruimte om je gedrag te veranderen op punten die voor jou wel écht belangrijk zijn.
5. Geef feedback aan je omgeving. Geef complimenten als ze werkelijk verdiend zijn, maar geef ook opbouwend geformuleerde kritiek als de ander iets niet goed doet of je je ergens aan ergert. Daarmee voorkom je dat je je wilskrachtspier ‘misbruikt’ om ergernis te onderdrukken.
6. Eet gezond en slaap voldoende. Gezond eten zorgt namelijk voor de aanmaak van glucose en dat is waar de wilskrachtsspsier op leeft.

Baumeister leert ons dat veranderen zelfdiscipline vraagt. Zelfcontrole toepassen in kleine dingen, maakt dat je wilskrachtsspier sterker wordt en dat je tot grootse prestaties in staat bent. Dat klinkt wat saai en ouderwets, zeker voor mensen die opgegroeid zijn in de jaren ’70-‘80 met de principes van eigenwaarde en zelfwaardering. Kinderen krijgen complimenten van hun ouders of docenten, ook bij matige prestaties. Maar ook volwassenen krijgen al waardering van hun omgeving als ze zelfs maar aankondigen te willen gaan hardlopen, maar nog geen meter hebben gelopen in hun gloednieuwe sportoutfit. En niemand spreekt je aan als je je sportavond drie keer overslaat. Ik ben zelf een overtuigd voorstander van het geven van feedback, maar ik vind ook dat we alleen maar complimenten moeten geven als ze werkelijk verdiend zijn en in combinatie met opbouwend geformuleerde kritiek als het nodig is. Kortom, we zijn doorgeschoten in het belang dat we hechten aan het ‘ben gewoon lekker jezelf-principe’. Baumeister beweert zelfs dat dit leidt tot narcistische mensen.

Natuurlijk sta ik ook achter de principes van zelfwaardering. Ik vind het als coach juist erg belangrijk dat mensen hun hart volgen en de dingen in hun leven doen die ze belangrijk vinden. Maar ik vind Baumeister’s opvatting wel intrigerend en herkenbaar. Zeker in tijden van economische of persoonlijke tegenslag heb je juist keihard je wilskracht nodig om je eigen koers te kunnen blijven varen. Je put telkens uit die beperkte bron wilskracht voor alle dingen die je doet terwijl je ze eigenlijk liever niet doet (je bureau opruimen) en voor alle dingen die je weerstaat terwijl je er juist graag aan toe zou geven (eindelijk je arrogante manager zeggen waar het op staat of dat gebakje dat je wordt aangeboden opeten) en voor het nemen van al je beslissingen (belangrijk of triviaal).

We hebben allemaal maar een beperkte hoeveelheid wilskracht. Ga er dus spaarzaam mee om. Vaste routines maken ons leven makkelijker. Zo hou je een voldoende voorraad wilskracht over om de voor jou echt belangrijke verandering in je werk of privéleven door te voeren. Ik wens je veel succes toe bij het realiseren van jouw nieuwe gewoonte in  het nieuwe jaar. Begin nu! Want met je wilskracht kun je alles!

Marianne Carrière is trainer en coach bij communicatie- en trainingsbureau Lumin. Zij begeleidt organisaties en individuen in veranderingsprocessen. Zij belicht veranderingen graag vanuit meerdere theoretische inzichten en praktische invalshoeken, omdat er niet één ultieme waarheid is. Meer blogs lezen? Ga naar Lumin's Nieuws pagina of schrijf je in voor Lumineus Nieuws. Dan mis je geen enkele blog van Lumin.